کشف نزدیک‌ترین ستاره به خورشید
دانشمندان در مدار پروکسیما قنطورس، نزدیک‌ترین ستاره به خورشید که سال گذشته به دلیل سیگنال رادیویی مرموز خبرساز شده بود، یک سیاره‌ی فراخورشیدی تازه و بسیار سبک کشف کردند.
ستاره‌ی کم‌جرم «پروکسیما قنطورس» (Proxima Centauri) با فاصله‌ی کمی بیش از چهار سال نوری (۴.۲ سال نوری) از ما قرار دارد که از نظر کیهانی، عملا در همسایگی ما محسوب می‌شود.. این ستاره میزبان دو سیاره‌ی فراخورشیدی شناخته شده است، اما تحقیقات اخیر با استفاده از تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) رصدخانه‌ی جنوبی اروپا نشان داد که این دو سیاره ممکن است یک برادر هم داشته باشند که یکی از سبک‌ترین سیاره‌های فراخورشیدی کشف شده تا کنون است.
سیاره‌ی تازه کشف شده به نام «پروکسیما دی» (Proxima d) بسیار نزدیک به ستاره‌ی خود در فاصله‌ی ۴ میلیون کیلومتری به دور آن می‌چرخد. این فاصله کمتر از یک‌دهم فاصله‌ی میان عطارد و خورشید است. به اندازه‌ای نزدیک که یک گردش آن به دور ستاره، تنها پنج روز طول می‌کشد و این نشان می‌دهد که این سیاره در محدوده‌ی قابل سکونت، که آب مایع می‌تواند روی سطح وجود داشته باشد، قرار ندارد.
این سیاره همچنین تنها یک‌چهارم جرم دارد و از نظر استانداردهای سیاره‌ی فراخورشیدی بسیار سبک است. «جوائو فاریا» (João Faria) نویسنده‌ی اصلی این مطالعه که نتایج آن در نشریه‌ی «استرونومی اند استروفیزیکس» (Astronomy & Astrophysics) منتشر شده است، گفت: «این کشف نشان می‌دهد که احتمالا نزدیک‌ترین همسایه‌ی ستاره‌ای ما مملو از جهان‌های جدید جالبی است که آماده‌ی مطالعه‌ی بیشتر و کشف در آینده هستند.»
موقعیت ستاره‌ی پروکسیما قنطورس در صورت فلکی قنطورس
Credit: Calle Cool
جرم ناچیز این سیاره‌ی فراخورشیدی اما تشخیص آن را دشوار کرده بود، بنابراین پس از مشاهدات اولیه با تلسکوپ ۳.۶ متری آژانس فضایی اروپا، پژوهشگران از «طیف‌نگار اشل برای سیارات فراخورشیدی سنگی و مشاهدات طیف‌سنجی پایدار» (Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanets and Stable Spectroscopic Observations) یا به اختصار «اسپرسو» (ESPRESSO) قرار گرفته روی VLT استفاده کردند.
فاریا گفت: «با مشاهدات جدید توانستیم این سیگنال را به‌عنوان یک نامزد جدید سیاره‌ای تأیید کنیم. من از چالش کشف چنین سیگنال کوچکی و در نهایت کشف یک سیاره‌ی فراخورشیدی بسیار نزدیک به زمین هیجان‌زده‌ام.»
بسیاری از سیارات فراخورشیدی با استفاده از روش گذر کشف می‌شوند که در آن ستاره‌شناسان افت‌های اندک روشنایی یک ستاره را که هنگام عبور یک سیاره میان ستاره‌ی میزبان و ما ایجاد می‌شود، بررسی می‌کنند. اما این سیاره‌ی فراخورشیدی با استفاده از روش دیگری به نام روش سرعت شعاعی کشف شد که تکان‌های ریز در حرکت یک ستاره بر اثر گرانش یک سیاره‌ی در حال عبور را مطالعه می‌کند. هرچند چون لرزش گرانشی ناشی از یک سیاره‌ی سبک مانند پروکسیما d بسیار اندک است، از روش سرعت شعاعی معمولا برای جست‌وجوی سیارات بزرگ‌تر استفاده می‌شود.
«پدرو فیگوئرا» (Pedro Figueira) دانشمند ابزار اسپرسو تلسکوپ بزرگ اروپایی در شیلی هم درباره‌ی این کشف خاطرنشان کرد: «این دستاورد بسیار مهم است و نشان می‌دهد که تکنیک سرعت شعاعی این پتانسیل را دارد که شمار زیادی از سیارات سبک مانند سیاره‌ی ما را که انتظار می‌رود فراوان‌ترین سیارات در کهکشان راه شیری باشند و همچنین به‌طور بالقوه می‌توانند میزبان حیات آن‌گونه که می‌شناسیم باشند، آشکار کند.»
پیشنهاد می کنیم مقاله سلفی تلسکوپ جیمز وب را هم بخوانید.
